Udział BKS BOSTIK ZGO Bielsko-Biała w europejskich pucharach stał się pretekstem do pokazania szerszemu, europejskiemu gronu, naszego pięknego miasta. Dziś kilka słów o Teatrze Polskim w Bielsku-Białej.
Gmach Teatru Polskiego został wzniesiony w latach 1889–1890 według projektu wiedeńskiego architekta Emila von Förstera w stylu eklektycznym z przewagą neoklasycyzmu i neobaroku, z wykorzystaniem motywu rzymskiego łuku triumfalnego na fasadzie ozdobionej ponadto posągami Apolla oraz muz: Melpomeny i Talii.Teatr w swoim kształcie, zgodnie z założeniem Förstera, przypomina Operę Wiedeńską i Teatr Narodowy w Budapeszcie. Do dziś zachowała się kurtyna z 1890 przedstawiająca Taniec Nimf, wykonana w pracowni Franciszka Rottonary.
W latach 1904–1905 nastąpiła przebudowa według projektu biura projektowego Fellner&Helmer w Wiedniu. W kwietniu 2008 zakończył się generalny remont elewacji teatru, wraz z konserwacją wszystkich rzeźb, iluminacją, a także wymianą poszycia dachowego. Budynek zyskał również nową, obrotową scenę, klimatyzację i nowe oświetlenie, a piwnicę zaadaptowano na kawiarnię. Przed budynkiem teatru znajduje się replika zabytkowej fontanny z 1895, podarowanej miastu przez budowniczych bielskich wodociągów.
Początki istniejącej do dziś placówki związane są z powstaniem w 1887 r. Komitetu Budowy Teatru, który niebawem zainicjował – z nadzwyczajnym powodzeniem – dobrowolną zbiórkę pieniędzy. Pierwszym przedstawieniem był Szekspirowski „Sen nocy letniej”. Teatr uważany był za jedną z najlepszych scen prowincjonalnych Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Pierwotnie działała tu wyłącznie zawodowa scena niemieckojęzyczna. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zainicjowano działalność Towarzystwa Teatru Polskiego. Przygotowując własne spektakle oraz zapraszając do inscenizacji teatry z innych miast, uzyskało ono w 1934 r. dostęp do sceny Teatru Miejskiego, dysponując odtąd trzema dniami w tygodniu na przedstawienia polskojęzyczne. Nie zrealizowano jednak w Bielsku-Białej przed II wojną planów stworzenia teatru polskiego. W okresie międzywojennym teatr był równocześnie jedyną w Polsce zawodową sceną niemiecką, o wysokim zresztą poziomie. Po II wojnie działalność teatru reaktywowali już w czerwcu 1945 r. członkowie przedwojennego Towarzystwa Teatru Polskiego. Niebawem do bielskiego przyłączono – jako filię – teatr cieszyński. Przedsięwzięciami o randze ogólnopolskiej były m.in. inscenizacja „Dziadów” (w 1965 r., w reżyserii Mieczysława Górkiewicza), czy też wystawiony w przeddzień stanu wojennego „Jeremiasz” Karola Wojtyły. W czasach obecnych w repertuarze jest m.in. najnowsza dramaturgia polska i środkowoeuropejska, spektakle o tematyce społecznej i historycznej, a także przedstawienia muzyczne. Obok tego placówka prowadzi działalność popularyzatorską, organizując prelekcje i inne spotkania dla mieszkańców.
English version:
The building of the Polish Theater was built in 1889–1890 according to the design of the Viennese architect Emil von Förster in an eclectic style with a predominance of neoclassicism and neobaroque, using the motif of a Roman triumphal arch on the façade, additionally decorated with statues of Apollo and the muses: Melpomene and Talia. The theater in its shape, according to Förster’s assumption, it resembles the Vienna Opera and the National Theater in Budapest. A curtain from 1890 depicting the Dance of the Nymphs, made in the studio of Franciszek Rottonara, has survived to this day. In the years 1904–1905, it was rebuilt according to the design of the Fellner & Helmer design office in Vienna. In April 2008, the general renovation of the theater’s façade was completed, along with the conservation of all sculptures, illumination, and the replacement of the roof covering. The building also gained a new revolving stage, air conditioning and new lighting, and the basement was converted into a cafe. In front of the theater building there is a replica of a historic fountain from 1895, donated to the city by the builders of the Bielsko waterworks. The origins of the institution that exists to this day are related to the establishment of the Theater Construction Committee in 1887, which soon initiated – with extraordinary success – a voluntary fundraiser. The first performance was Shakespeare’s “A Midsummer Night’s Dream.” The theater was considered one of the best provincial stages of the Austro-Hungarian Empire. Originally, only the German-speaking professional scene operated here. After Poland regained independence, the Polish Theater Society was initiated. By preparing its own performances and inviting theaters from other cities to stage them, in 1934 it gained access to the stage of the Municipal Theater, and from then on it had three days a week for Polish-language performances. However, plans to create a Polish theater in Bielsko-Biała before World War II were not implemented. In the interwar period, the theater was also the only professional German stage in Poland, with a high standard. After World War II, the theater’s activities were reactivated in June 1945 by members of the pre-war Polish Theater Society. Soon, the Cieszyn theater was incorporated into the Bielsko theater as a branch. Projects of nationwide importance included, among others: a staging of “Forefathers’ Eve” (in 1965, directed by Mieczysław Górkiewicz), or “Jeremiah” by Karol Wojtyła, performed on the eve of martial law. Nowadays, the repertoire includes, among others: the latest Polish and Central European drama, social and historical performances, as well as musical performances. In addition, the facility conducts popularization activities, organizing lectures and other meetings for residents.
